Overweging bij het afscheid van pastor Eef van Vilsteren
Zou jij de overweging willen schrijven, was de vraag, maar laat het wel gaan over de zaak, niet over de persoon.
Maar over wat voor zaak zal het gaan als men geen zakenman is? Wat is de essentie waar het om draait als men geen zaak runt, maar een gemeenschap dient?
Beste mensen,
De zaak waar het om gaat begint eeuwen geleden in een gehucht in het Midden Oosten. Op een dag gaat daar ergens een deur open. Er verschijnt een jongeman, een jaar of dertig, goa-stok in de hand, een bundel met wat spulletjes nonchalant over de schouder, een laatste groet en hij begeeft zich op weg. Zijn naam: Jesjoea bin Yusuf, zeg maar Jezus Jozefszoon, ook bekend als ‘de Man van Nazareth’.
Een man met een goed verstand, scherp observatie vermogen, feilloos gevoel voor recht en onrecht, het lef om zijn visie uit te spreken en het vermogen dit weer te geven in de taal van verhalen en parabels van een soort dat zich nestelt in je geheugen. Hier gaat een man op weg met een missie.
De wereld die Hij tegemoet treedt is niet Zijn droomwereld. Verre van dat. Hij ervaart en ziet om zich heen onrecht, onderdrukking, achterstelling op velerlei gebied. De vreemdeling is niet in tel, zieken en gehandicapten worden met de nek aangekeken als zondigen, de arbeider biedt zich ’s morgens als een slaaf te huur aan op de markt. Het land gaat gebukt onder vreemde overheersing. De macht is een heersende macht die onderdrukt en kleineert, de godsdienst geen beweging die mensen verheft, meer een web van rituelen en geboden, waar de letter telt, boven de geest.
De Man van Nazareth ziet het allemaal aan, overdenkt het en spreekt zich uit. Terwijl mensen er voor gaan zitten op de nabije helling, spreekt Hij hen toe. Hij verhaalt van een andere werkelijkheid die Hij aankondigt als het ‘Rijk van God’ en waar profeten over spreken als een ‘Nieuwe Aarde’. Een Rijk waar God is als een Vader voor álle mensen en niet alleen voor Zijn volk, waar de wereld is als Zijn Huis dat plaats biedt aan ieder, waar leiderschap is als een Goede Herder, dienend en naar welzijn leidend, waar recht wordt gedaan aan de stemlozen en zelfs naar de geringsten wordt om gezien, waar God wordt gediend door er voor elkaar te zijn, als naasten. Zo schetst Hij Zijn Nieuwe Aarde De mensen op de helling luisteren, ademloos.
Hij voegt de daad bij het woord. Hij treedt de melaatse tegemoet, omarmt de vreemdeling, maakt de ándersdenkende tot rolmodel als Barmhartige Samaritaan. Hij is er voor allen die marginaal zijn en slachtoffer van onrechtvaardige structuren. Hij is er als mens voor mensen, en zo werkt Hij aan de nieuwe werkelijkheid, de zaak waar het om gaat.
Zijn boodschap spreekt aan. Mensen volgen Hem. Zijn mare doet de ronde in het land. Er komt een beweging op gang van liefde en solidariteit. Er groeit een nieuw bewustzijn. De lucht ademt verandering.
En de macht, de politieke en godsdienstige leiders, merken het. Hun antenne pikt dreiging op. En ze nemen maatregelen. Draconische maatregelen. De goa-stok maakt plaats voor het kruis, helaas, een steeds weerkerend fenomeen in de afgelopen 2000 jaar.
Einde verhaal?
Nee. Er is een zaadje gezaaid dat wortel schiet en ondanks soms harde tegenwind zal uitgroeien tot een wereldboom. De goa-stok gaat over in andere handen. Zijn missie, die Hij verkondigde aan de mensen op de helling, wordt voortgezet, een missie om vrede te stichten waar strijd heerst, om hulp aan hen die hongeren en dorsten naar gerechtigheid, om vrijheid aan die zonder reden en zonder eerlijk proces gevangen worden gehouden, om een plek op aarde voor die ontheemd zijn, om waardigheid voor slachtoffers van onmenselijke praktijken, om noden te lenigen, waar ze ook opdoemen. Overal wordt de goa-stok doorgegeven en overal waar mensen er voor mensen zijn, wordt aan die Nieuwe Aarde gewerkt.
De oude werkelijkheid blijft hoe dan ook taai en beducht op verlies van macht en voorrechten. Steeds opnieuw voelen machthebbers zich bedreigd en grijpen naar geweld. Oscar Romero in El Salvador, Frans van der Lugt in Syrië, Engelbert, Big Hand, Van Vilsteren in de Filipijnen en duizenden anderen worden slachtoffer van dit geweld. Zij geven hun leven voor de zaak en zijn op hun beurt een bron van inspiratie voor velen in onze moderne tijd.
Onze moderne tijd, een tijd van secularisering, vraagt om bezinning op fundamentele levensvragen, om er voor te gaan zitten, op de helling zoals vroeger, en de verhalen en parabels over die nieuwe werkelijkheid te laten doordringen en vertalen naar een boodschap voor deze tijd.
Deze tijd van winstbejag daagt uit ons te verzetten tegen structuren die er op gericht zijn het leven van mensen onmogelijk te maken door hen tot overbodigen te bestempelen. Aan een robot heb je immers meer. Zij daagt ons uit over de schutting van het materialisme te kijken om te zien wat het leven meer van ons vraagt dan commercie, carrièredrang en statusjacht ons aanpraten. Zij daagt ons uit op mensen gericht te blijven en steeds de menselijke maat voorop te stellen.
Deze tijd van corona en klimaatverandering daagt uit ons leven zodanig in te richten dat de vooruitzichten voor generaties na ons niet verminderd worden.
Deze tijd van individualisering vraagt om een ethiek van saamhorigheid. Zij daagt uit ons in te zetten voor onze naasten, onze zieken en eenzamen, steun te verlenen aan projecten als de voedselbank, de boodschappenmand, het meubelproject, opdat er een plek is voor állen aan onze gemeenschappelijke tafel. Zij daagt ons uit om bij te dragen aan een beetje vaste grond onder de voeten voor de behoeftigen en rechtelozen opdat ook zij daadwerkelijk deel kunnen uitmaken van die Nieuwe Aarde. In die Nieuwe Aarde lopen we straks anders door onze straten, onze wijken en onze stad als wij niet koud langs elkaar heen lopen, maar elkaar warmte bieden en elkaars eigenheid respecteren.
Onze moderne tijd, waarin geld belangrijker is geworden dan mensen en de commercie als nieuwe religie de wereld overspoelt, daagt uit ons te bezinnen op de wortels van ons bestaan en ons af te vragen welke vruchten wij echt willen zien groeien aan de wereldboom.
Die vruchten komen niet tot stand door geïsoleerde projecten hier en daar, maar door de eendrachtige samenwerking van miljarden mensen wereldwijd en door de eeuwen heen als één groot lichaam met de man van Nazareth als hoofd en inspirator.
De Nieuwe Aarde is
geen Rijk van grote woorden.
Zij kent geen fundament van bluf.
Haar ankers vinden
vaste bodem
in ieder mens
die er voor mensen is.
Beste mensen,
Die Nieuwe Aarde is een ideaal, een opdracht en een weg om te gaan.
Aan dat ideaal, Eef, heb jij je leven gewijd.
Die opdracht werd jouw levenstaak.
Op die weg was je voor ons een gewaardeerde metgezel en inspirerende gids.
Eef, dank je wel!
Toine Streppel